Η περιπέτεια των γλωσσών τής Δύσης, μετάφραση: Έφη Μαργέλη,
επιμέλεια: Παν. Χαραλαμπάκος (Αθήνα 2007, εκδ. Ενάλιος)
Γνώρισα την κ. Βαλτέρ αρκετά χρόνια αφότου είχα διαβάσει το βιβλίο της. Ακούοντάς την να μιλάει αναρωτήθηκα γιατί μου φαινόταν οικείο το πρόσωπό της. Με το ύφος που στολίζει η καλοσύνη και η αποκτημένη ωριμότητα, η κ. Βαλτέρ μιλούσε όπως έγραφε: βιογραφώντας τις λέξεις και μεταδίδοντας ευγενικούς στοχασμούς για τις γλώσσες και τους ομιλητές τους.
Από την πρόσφατη ελληνική μετάφραση του γαλλικού βιβλίου δεν ανέμενα να μεταφέρει το συνομιλητικό και πρόσχαρο ύφος τού πρωτοτύπου· αναγνωρίζω πόσο είναι άδικο να επωμίζεται ο μεταφραστής ρόλο που αρμόζει σε εκ νέου συγγραφή. Εφόσον, όμως, πρόκειται για γλωσσολογικό κείμενο προορισμένο να κερδίσει το ευρύ κοινό, θα προσδοκούσαμε εύλογα επιστημονική ακρίβεια και γλωσσική ισοδυναμία, ενδείξεις ότι η μεταφράστρια και ο επιμελητής αγωνίστηκαν να υπηρετήσουν το κείμενο.
Η εξακοσίων σελίδων μετάφραση που έχουμε στα χέρια μας είναι τεράστιο έργο και καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι να εργαστεί κανείς υπό πίεση χρόνου σε τέτοιο απαιτητικό βιβλίο. Η εξιστόρηση της πορείας τόσων διαφορετικών γλωσσών, η παράθεση δεκάδων λεξικών τύπων και παραδειγμάτων και η ευφυής παρουσίαση της επιστήμης με τρόπο αφηγηματικό υφαίνουν από κοινού ολόκληρο τον ιστό των δυτικοευρωπαϊκών ανταλλαγών χωρίς να κουράζουν τον αναγνώστη. Δυστυχώς, όμως, ο χειρισμός τέτοιου και τόσου υλικού με άφθονους τύπους, οικωνύμια, τοπωνύμια και επιστημονικούς όρους ήγειρε υψηλές προσδοκίες, στις οποίες φοβούμαι ότι η ελληνική μετάφραση δεν κατάφερε γενικά να ανταποκριθεί.
Τα επιστημονικά βιβλία, ακόμη και όταν παρέχουν εκλαϊκευμένες γνώσεις, ζητούν από τον μεταφραστή να είναι κάτοχος του πλαισίου αναφοράς τους, γνώστης των τεχνικών όρων και των διακρίσεών τους, απαιτούν εν ολίγοις να διαθέτει κοινό υπόβαθρο επικοινωνίας με τον συγγραφέα. Ειδάλλως, υπάρχει κίνδυνος να φθείρει το κείμενο μεταφράζοντας επιπόλαια, χωρίς συνέπεια και υπό το νέφος τής αμηχανίας, η οποία δίχως άλλο θα φτάσει στον αναγνώστη.
Παρακαλώ τώρα να μου συγχωρηθεί μια δήλωση που ίσως ακουστεί κατηγορηματική: Μπορώ να φανταστώ τον μεταφραστή και τον επιμελητή τού επιστημονικού βιβλίου μονάχα τριγυρισμένους από μια απέραντη βιβλιοθήκη, να καλοζυγίζουν κάθε λεξική επιλογή και να ζητούν συμβουλές ειδικών στα θέματα που δεν κατέχουν. Η μεταφραστική εργασία που γίνεται από μνήμης, χωρίς βιβλιογραφία και επίπονη έρευνα, δεν κερδίζει καθόλου τον σεβασμό μου.
Η εν λόγω μετάφραση είναι σε μεγάλο βαθμό άνιση. Παρ’ ότι γραμμένη σε γλώσσα στρωτή και γενικά ομαλή, παρ’ ότι καταβλήθηκε προσπάθεια να παρουσιαστούν τα εθνωνύμια και τοπωνύμια με την αντίστοιχη ελληνική ονομασία (αναγνωρίζω την εγκυκλοπαιδική έρευνα που οπωσδήποτε έγινε), στα αυστηρώς γλωσσολογικά του σημεία, αυτά που κατ’ εξοχήν χρωματίζουν το πρωτότυπο, το μεταφρασμένο κείμενο προχωρεί ψηλαφητά και αφήνει τον αναγνώστη σε πυκνή ομίχλη.
Οι προκαταρκτικές αυτές παρατηρήσεις με βοηθούν να ξεχωρίσω στη συνέχεια δύο κατηγορίες μεταφραστικών αστοχιών που υποπίπτουν αμέσως στην προσοχή.
Εν πρώτοις, η απόσταση από το αντικείμενο του βιβλίου καταφαίνεται από τον ατυχή χειρισμό αρκετών γλωσσολογικών όρων. Το βιβλίο αδικείται κατάφωρα όταν ο όρος sons distinctifs «ήχοι με διακριτική αξία» (δηλ. φωνήματα) αποδίδεται «χαρακτηριστικοί ήχοι» (σ. 44) ή όταν χρησιμοποιείται ο όρος «μεταγραφή» (σ. 46) για να αποδοθεί το γαλλ. translittération, που όμως δηλώνει τον «μεταγραμματισμό». Οι formes prestigieuses δεν είναι φυσικά «περίβλεπτοι τύποι» (σ. 58), αλλά «τύποι κύρους», η δε reconstruction μεταφράζεται αδέξια «ανακατασκευή των γλωσσών» (σ. 89) ή «ανασκευή των μορφών τής γλώσσας» (σ. 235, 474), ενώ οι καθιερωμένοι όροι είναι «επανασύνθεση» ή έστω «αποκατάσταση».
Η αβεβαιότητα στην παρουσίαση των επιστημονικών όρων έχει επιπλέον ως αποτέλεσμα η mutation consonantique «συμφωνική τροπή» να μεταφράζεται απρόσεκτα «μεταλλαγή των συμφώνων» (σ. 95), «μετάλλαξη» (στον πληθ., σ. 97, 114), πράγμα που παρέσυρε τη μεταφράστρια στον ατυχή νεολογισμό «αμετάλλακτοι κανόνες» (σ. 168) αντί «αμετάβλητοι κανόνες» (γαλλ. règles immuables). Το ελληνικό κείμενο συγχέει αδικαιολόγητα τους τεχνικούς όρους désinence «κατάληξη» και suffixe «επίθημα» μεταφράζοντάς τους αδιακρίτως ως «καταλήξεις» (σε διάφορα σημεία, π.χ. σ. 311) και αποδίδει άστοχα τη λέξη formes ως «μορφές» αντί «τύπους». Επιπρόσθετα, η λέξη calque, η οποία δηλώνει τύπους σχηματισμένους κατά το πρότυπο ξένων όρων, αποδίδεται βιαστικά «αντίγραφο» (σ. 304, 478) αντί «μεταφραστικό δάνειο», ο γλωσσολογικός όρος notation «δήλωση» μεταφράστηκε ασταθώς «σημειογραφία» (των φωνηέντων, σ. 41) και «προσδιορισμός» (της έρρινης προφοράς, σ. 123) και ο φωνητικός όρος voiced dorsal spirant «ηχηρό οροφικό συριστικό» (από αγγλικό τίτλο, σ. 517) αλλοιώθηκε σε «προφερόμενο ραχιαίο συρριστικό [sic] ήχο».
Μερικοί ακόμη αλλοιωμένοι γλωσσολογικοί όροι: «χαρακτηριστικά ένωσης» (σ. 363, αντί του ορθού «ενωτικά», γαλλ. traits d’union), «σημειολογία» (σ. 361, αντί του ορθού «σημασιολογία», γαλλ. sémantique), «διάλεκτοι» (σ. 352, αντί του ορθού «τοπικά ιδιώματα», γαλλ. patois), «παραγωγική ερμηνεία» (σ. 598, αντί του ορθού «γενετική ερμηνεία», αγγλ. genetic interpretation, από βιβλιογραφικό τίτλο).
Η δεύτερη κατηγορία λαθών είναι, καθώς πιστεύω, απόρροια της πρώτης. Η ατελής κατανόηση του γλωσσολογικού περιεχομένου τού βιβλίου αποκόπτει μερικές φορές εξ ολοκλήρου τη μετάφραση από το πρωτότυπο. Επί παραδείγματι, διαβάζοντας τη φράση «σταδιακή κατάρρευση του τυχαίου συστήματος» (σ. 155) χρειάστηκε να καταφύγω στο πρωτότυπο για να ανακαλύψω ότι επρόκειτο περί του «πτωτικού συστήματος» (γαλλ. du système casuel). Από θολή αντίληψη της ατμόσφαιρας που μεταδίδει το βιβλίο η καθαρεύουσα χαρακτηρίστηκε «επιστημονική, ελιτίστικη και λίγο θεοποιημένη» (σ. 59, αντί «λόγια, ελιτίστικη και κάπως μνημειακή», γαλλ. savante, élitiste, un peu statufiée). Το λατινικό ρήμα delirare δεν σήμαινε αρχικώς «βγαίνω από τη δεξιά γραμμή» (σ. 134), αλλά «φεύγω από την ευθεία, παρεκκλίνω» (γαλλ. sortir de la ligne droite). Στη σελίδα 331 μια άκρως ενδιαφέρουσα υποενότητα τιτλοφορείται «Λέξεις με την ίδια ετυμολογία», αλλά απαιτείται να την αντιπαραβάλουμε με τον πρωτότυπο τίτλο Les doublets ne sont pas des synonymes, για να κατανοήσουμε ότι η σωστότερη απόδοση είναι «Ομόρριζα αλλά όχι συνώνυμα».
Μερικές ακόμη αστοχίες αυτής της κατηγορίας: «ανάθεση κυρίων ονομάτων» (σ. 233, αντί του δόκιμου «ονοματοδοσία», γαλλ. attribution des noms propres), «Οι απόπειρες που αποβλήθηκαν» (σ. 167, τίτλος υποενότητας, αντί του ορθού «Αποτυχημένες απόπειρες», γαλλ. Tentatives avortées), «προνομιακή ορθογραφία» (σ. 489, αντί του ορθού «προτιμώμενη ορθογραφία», γαλλ. orthographe préférentielle), «παρούσα προφορά» (σ. 46, αντί του ορθού «τρέχουσα προφορά», γαλλ. prononciation actuelle), «Δύο ειδικότητες της ολλανδικής γραμματικής» (σ. 490, τίτλος υποενότητας, αντί του ορθού «Δύο ιδιαιτερότητες της ολλανδικής γραμματικής», γαλλ. Deux spécialités de la grammaire néerlandaise).
Τα λάθη πληθύνονται όταν πρόκειται για λέξεις ή φράσεις από γλώσσες με τις οποίες η μεταφράστρια δεν είναι εξοικειωμένη, π.χ. λατ. nec plus ultra «το μη περαιτέρω, (λαϊκ.) ώς εδώ και μη παρέκει» (που αποδόθηκε «δεν υπάρχει καλύτερο», σ. 160), λατ. tandem «τελικά, τέλος πάντων» (που αποδόθηκε «ζευγάρι», σ. 159), γερμ. Fahrkarte «εισιτήριο» (που αποδόθηκε «χαρτονόμισμα», σ. 441), γερμ. Regiment «σύνταγμα» (που αποδόθηκε «στράτευμα», σ. 441).
Το πρόβλημα επιτείνουν περιπτώσεις κατά τις οποίες καθιερωμένες αποδόσεις αγνοήθηκαν και παρουσιάζονται αγνώριστες. Εν προκειμένω, το άρθρο τού ελληνικού συντάγματος του 1911, που καθιέρωνε την καθαρεύουσα ως επίσημη γλώσσα, ξαναμεταφράζεται από τα Γαλλικά στη Νεοελληνική (σ. 60) με αποτέλεσμα να ακυρώνεται το περιεχόμενό του (που όριζε ως επίσημο τον γλωσσικό τύπο στον οποίο ήταν γραμμένο). Το ευρέως γνωστό έργο τού Ντεκάρτ Λόγος περί της μεθόδου (1637) μεταφέρεται αδέξια ως Πραγματεία σε σχέση με τη μέθοδο (σ. 164), η δε Εξουσιοδοτημένη Μετάφραση της Βίβλου (αγγλ. Authorised Version ή King James’ Version) αποδόθηκε αδόκιμα Εγκεκριμένη εκδοχή τής Βίβλου (σ. 540, 545).
Η κακή κρίση αποφέρει τους χειρότερους καρπούς της στην ενότητα της βιβλιογραφίας και των σημειώσεων (σ. 591-631). Αντί να ευθυγραμμιστεί προς την καθιερωμένη τακτική και να παραθέτει τα ονόματα και τους βιβλιογραφικούς τίτλους όπως είναι στο πρωτότυπο, το ελληνικό κείμενο αποπειράται αφ’ ενός μεν να μεταφράσει τους τίτλους στα Ελληνικά (μόνο όμως όταν είναι στα Γαλλικά ή στα Αγγλικά), αφ’ ετέρου δε να μεταγράψει τα ονόματα στα Ελληνικά.
Λυπούμαι που πρέπει να σημειώσω ότι αυτή η απόφαση ήταν καταστροφική για την ποιότητα του βιβλίου. Όταν μεταφράζονται οι τίτλοι και μεταγράφονται τα ονόματα, ο αναγνώστης χάνει τη δυνατότητα να αναζητήσει τα σχετικά βιβλία ή άρθρα, αφού δεν μπορεί πάντοτε να ξέρει ποια είναι η αρχική μορφή τους, ποιος είναι ο αυθεντικός τους τίτλος και σε ποια γλώσσα γράφτηκαν. Δυστυχώς, η επιπόλαιη αυτή κίνηση είχε ως πρόσθετο αποτέλεσμα να παραμορφώνονται τα ονόματα διαφόρων επιστημόνων. Λόγου χάριν, ο Γάλλος Jean Haudry μεταγράφηκε Χωντρύ, ο γνωστός γλωσσολόγος Claude Hagège αποκαλείται Χάγκεκ και Χάγκεζκ (αντί Αζέζ) και ο Guy Jucqois απαντά ως Γκάι και Γκουί Ζουκουά. Μόνο προχειρότητα μαρτυρεί η αλλοίωση του ονόματος του Γερμανού λεξικογράφου Walter von Wartburg (που μεταγράφηκε Γουάρτμπουργκ αντί Βάρτμπουργκ), του Ιταλού λεξικογράφου Zolli (που μεταγράφηκε Ζογί αντί Τζόλι), με αποκορύφωμα το επώνυμο του ίδιου του συζύγου τής συγγραφέως, ο οποίος παρουσιάζεται αίφνης να ονομάζεται Ζεράρντ Γουώλτερ!
Το χειρότερο είναι ότι για βιβλία που η συγγραφέας συμβουλεύτηκε στα Ελληνικά —και το σημειώνει ρητά— η μεταφράστρια επιλέγει να ξαναμεταφράσει τους τίτλους από τα Γαλλικά κάνοντας τα αγνώριστα, όπως συμβαίνει με βιβλία των Γ. Μπαμπινιώτη (σημ. 57), Ν. Κοντοσόπουλου (σημ. 31) και Α. Χαραλαμπόπουλου (σημ. 75), ενώ παραβλέπει το γεγονός ότι για ορισμένα υπάρχουν δόκιμες ελληνικές μεταφράσεις (όπως για τα βιβλία των J. Haudry, A. Mirambel και R. Browning). Με στενοχωρεί να υποσημειώσω ότι η απόδοση του γαλλ. Actes ως «Πράξεις» αντί «Πρακτικά» (συνεδρίου) ή η διατήρηση αβλεψιών τού πρωτοτύπου, όπως ότι η πτώση τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας έλαβε χώρα το 1450 (αντί το 1453), επιμαρτυρούν πως η μετάφραση άξιζε περισσότερη προσοχή.
Σταματώ εδώ. Θα ήθελα από καρδιάς η κ. Βαλτέρ, που παρουσίασε προσωπικά τη μετάφραση του βιβλίου της, να μπορεί να αποβλέπει στην ελληνική έκδοση με ασφάλεια και υπερηφάνεια. Συλλογίζομαι ότι οι γραμματείς των ιερών εβραϊκών Γραφών κατέληγαν να μετρούν, όχι μόνο τις λέξεις που αντέγραφαν, αλλά και τα γράμματα, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι δεν παρέλειψαν τίποτε. Από την κρινόμενη μετάφραση δεν προσδοκούσα τέτοια σχολαστικότητα. Θα ήθελα απλώς να αποδίδει με αξιοπιστία το πρωτότυπο. Εξάλλου, από τον μεταφραστή το μόνο που ζητείται είναι να αποδειχθεί πιστός.
Σημείωση: Το βιβλιοκριτικό αυτό άρθρο γράφτηκε αρχικά για ένα λογοτεχνικό περιοδικό, του οποίου η έκδοση δυστυχώς δεν ευοδώθηκε. Αν και δεν είναι πια επίκαιρο, σκέφτηκα ότι, παρά να απομείνει ξεχασμένο, δεν θα ήταν ίσως άτοπο να αναρτηθεί εδώ. Ευχαριστώ.
8 σχόλια:
Η κριτική είναι δυστυχώς εύστοχη, απόλυτα δικαιολογημένη και περιορίζεται σε λίγα παραδείγματα. Έχοντας διαβάσει το βιβλίο, είχα επισημάνει πάμπολλα διορθωτέα.
Προς υπεράσπιση των συντελεστών της μετάφρασης, πρέπει να πω ότι η μετάφραση βιβλίων εκλαϊκευτικής και συγκριτικής γλωσσολογίας, όπως το προκείμενο της Βαλτέρ, είναι από τα πιο δύσκολα είδη. Ωστόσο, η μεταφράστρια φαίνεται να κοπίασε, αλλά σαφώς δεν ήξερε την ορολογία. Χρειαζόταν ένας καταρτισμένος επιμελητής.
Τέλος, έστω και "λόγω ακυρώσεως" να χαιρετίσω το καινούργιο άρθρο!
Δεν το έχω διαβάσει αλλά δεν είναι το πρώτο βιβλίο από τις συγκεκριμένες εκδόσεις που παρουσιάζει τέτοια ζητήματα. Το βιβλίο που έχουν εκδόσει για τον Καρέμ για παράδειγμα, δεν είναι απλώς γεμάτο με λάθη αλλά δεν έχει γίνει καν επιμέλεια.
Στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η μετάφραση και η επιμέλεια ενός βιβλίου καθρεφτίζεται ο εκδότης και μάλλον απρόθυμα θα αγόραζα μεταφρασμένο βιβλίο από τις συγκεκριμένες εκδόσεις.
Αγαπητέ δρ. Μοσέ,
το βιβλίο το διάβασα μόλις πρωτοκυκλοφόρησε και όντως -στον βαθμό που μπορούσα να κρίνω- η ελληνική απόδοση σε πολλά σημεία ήταν από απογοητευτική έως εξωφρενική! Σε ότι αφορά πάντως την ενότητα περί των Γερμανικών, θα ήθελα να προσθέσω τα εξής:
Στη θέση του αδόκιμου όρου «πρώτη μεταλλαγή των συμφώνων» (première mutation consonantique) που χρησιμοποιήθηκε και στη σελίδα 40ο, θα μπορούσε να είχε γίνει λόγος για την άνω γερμανική φθογγική μετάθεση ή για την πρώτη μετατόπιση (μετακίνηση) των συμφώνων.
Το λάθος που επισημάνατε στη σελίδα 441 (μετάφραση τού Fahrkarte «εισιτήριο» ως «χαρτονόμισμα»), στην πραγματικότητα ξεκινά από τη λανθασμένη μετάφραση τού (σχεδόν απαρχαιωμένου) συνωνύμου του Bilett που προηγείται. Στο βιβλίο διαβάζουμε: «[…] κάποιες φορές προτιμάται […] το Bilett (χαρτονόμισμα) έναντι του Fahrkarte». Η αρχή τού κακού δηλαδή έγινε στο Bilett και συμπαρέσυρε και το Fahrkarte. Το ερώτημα τώρα είναι το εξής: η παρένθετη σημασία «(χαρτονόμισμα)» υπήρχε και στο πρωτότυπο ή προστέθηκε από τη μεταφράστρια; Το να ισχύει το πρώτο, ασφαλώς φαντάζει σχεδόν αδιανόητο, ωστόσο είναι δυνατόν η Βαλτέρ, απευθυνόμενη σε γαλλόφωνους αναγνώστες, να παρέθεσε μια γερμανική λέξη χωρίς την αντίστοιχη γαλλική απόδοση; Πέραν τούτου, στο επίμαχο σημείο υπάρχει παραπομπή στην Υφολογική σύγκριση Γαλλικών και Γερμανικών τού Μαλμπλανκ, εκ τού οποίου συνάγεται ότι αυτό που έγραψε η Βαλτέρ, με τον τρόπο που το έγραψε, το άντλησε από κάποιαν άλλη πηγή. Ειλικρινά δεν ξέρω τι να υποθέσω...
Τέλος, επιτρέψτε μου να προσθέσω ένα ακόμα μαργαριτάρι που αλίευσα από την ενότητα για τα Γερμανικά (το ανέφερα και στο ιστολόγιο τού Νίκου Σαραντάκου, όπου υπήρχε σύνδεσμος προς το άρθρο σας). Η περίπτωση αυτή λοιπόν μάλλον θα πρέπει να προταθεί για... Όσκαρ, αφού ξεπερνά τα όρια τής ανθρώπινης αντοχής και ανοχής στο λάθος! Συγκεκριμένα στη σελίδα 442, το γερμανικό ρήμα promovieren «αποκτώ τον διδακτορικό τίτλο» μεταφράστηκε -αν είναι δυνατόν!-… «έχω άδεια εξάσκησης ιατρικής»!! Σου λέει δηλαδή: «Kάτι για ντοκτορά λέει, άρα μάλλον με γιατρούς θα ‘χει να κάνει!!». Πραγματικά απίστευτο!
Με μεγάλη χαρά διαπιστώνω πως διατηρήσατε το ιστολόγιό σας ζωντανό και επανήλθατε στην ενεργό δράση.
Το βιβλίο το έχω κι εγώ - είναι από τα ελάχιστα βιβλία που έχω διαβάσει σχετικά με τη γλωσσολογία. Βρίσκω εξαιρετική την προσπάθεια που κάνατε να επισημάνετε λάθη στη μετάφραση. Το άρθρο σας θα εκτυπωθεί και θα συνοδεύει το βιβλίο υπό τη μορφή ένθετου παροράματος.
Σας εύχομαι καλή συνέχεια και καλό καλοκαίρι.
Ευχαριστώ θερμά τους αγαπητούς φίλους για την ευγενική τους παρουσία και συμβολή.
@ Αγαπητέ μου Νίκο,
Η κριτική πράγματι περιορίστηκε σε λίγα παραδείγματα από τα πολλά που είχα σημειώσει. Εκτιμώ τον κόπο που καταβάλλεται για τις μεταφράσεις, οι οποίες μάς φέρνουν σε επικοινωνία με το κείμενο. Εντούτοις, ακριβώς για αυτόν τον λόγο, ο μεταφραστής ωφελείται όταν έχει συναίσθηση των περιορισμών του, ότι δηλ. δεν μπορεί να μεταφράσει το κάθε τι χωρίς συμβουλή. Θα ήθελα αυτή η αρχή τής επαγγελματικής μετριοφροσύνης να διέπει τις αποφάσεις μας, προτού αναλάβουμε ένα έργο.
@ Αγαπητή μου Βίβιαν,
Καταλαβαίνω τις επιφυλάξεις σας και συμφωνώ ότι κανένα επιστημονικό βιβλίο δεν πρέπει να κυκλοφορείται χωρίς επιμέλεια. Η σωστή όμως επιμέλεια, αυτή που δεν περιορίζεται στην ορθογραφία, τη στίξη και τη σύνταξη, προϋποθέτει επαφή με το πρωτότυπο, τη γλώσσα και το επιστημονικό πεδίο αναφοράς του.
@ Αγαπητέ Κώστα,
Ευχαριστώ για τις επιπρόσθετες παρατηρήσεις. Όταν η συμφωνική τροπή αφορά στα φαινόμενα των τευτονικών γλωσσών που περιγράφει ο νόμος τού Grimm και οι επακόλουθοί του, αυτά που γνωρίζουμε ως Lautverschiebung, είναι βέβαιο ότι καταλληλότερος φαίνεται ο όρος «μετατόπιση».
Η μελέτη και η έρευνα που χρειάστηκε να κάνετε για να εξακριβώσετε τι είναι σωστότερο υποδεικνύει, νομίζω, με ποιον τρόπο και με ποια διάθεση πρέπει να αντιμετωπίσουμε το επιστημονικό βιβλίο ως μεταφραστές ή επιμελητές, όταν ενδιαφερόμαστε πραγματικά για τον αναγνώστη.
@ Αγαπητέ Κασσιανέ,
Ευχαριστώ για τα ευγενικά σχόλια. Δυστυχώς δεν υπάρχει χρόνος διαθέσιμος για περισσότερα κείμενα, αλλά ίσως προλαβαίνω να αναφέρομαι σε εκδηλώσεις ή εκδόσεις που κρίνω σημαντικές. Σας ευχαριστώ όμως που θεωρείτε σκόπιμο να παρακολουθείτε τα άρθρα μου.
Η μετάφραση είναι μια τραγική ιστορία, και το δηλώνω ως τέως μεταφραστής. Υπάρχει πάντα ο λόγος χρόνου/αμοιβής. Δεν μπορείς να ψάχνεις επ' άπειρο για κάποια μεταφραστική δυσκολία που έχεις, γιατί τη μετάφραση την κάνεις να βγάλεις κάποια χρήματα και όχι για την ψυχή της γιαγιάς σου. Τώρα ανάλογα με τις ικανότητές σου το αποτέλεσμα θα είναι περισσότερο ή λιγότερο ικανοποιητικό. Αν η μετάφραση δουλευόταν όχι κατ' αποκοπή αλλά σε οχτάωρο δουλειάς, θα έβγαινε πολύ καλύτερη.
:)))
να 'μαι κ γω... Δηλώνω εντυπωσιασμένος , αν κ ουδέποτε υπήρξα φανατικός θαυμαστής των γραμμάτων , από τον τρόπο με τον οποίο γράφεις, καθώς επίσης κ για τις κατάλληλες παρατηρήσεις που κάνεις, γεγονός που δείχνει ότι κατέχεις το αντικείμενο σε ικανοποιητικό βαθμό. Επίσης ,τα σχόλια κ οι παρατηρήσεις που σου γράφουν οι εκλεκτοί επισκέπτες του ιστολογίου σου ,δείχνουν ότι υπάρχει ακόμα κόσμος που ασχολείται με την γλώσσα κ την έχει ως θέμα συζήτησης.
Προσωπικά λοιπόν καταθέτω τον σεβασμό μου στο πρόσωπό σας κ τις γνώσεις που είναι προιόν μελέτης.
Συγχωρήστε μου τυχόν ορθογραφικά ή γραμματικά λάθη που ίσως βρείτε...μα λάβετε υπόψη σας πως ένα λύκειο έβγαλα κ αυτό με το ζόρι.
Καλή σας μέρα.
Υγ. Ίσως αναρωτηθείτε τί σχέση έχει το σχόλιο μου με το εν λόγω άρθρο ''Πίσω από τις γραμμές''. Σας απαντώ.....ΚΑΜΙΑ. Απλά ήθελα να γράψω αυτό το σχόλιο.
Δημοσίευση σχολίου