Στις 20-22 Σεπτεμβρίου 2012
πραγματοποιείται στην όμορφη Γάνδη τού Βελγίου το 5o Διεθνές Συνέδριο Νεοελληνικών Διαλέκτων
και Γλωσσολογικής Θεωρίας (5th
International Conference on Modern Greek Dialects and Linguistic Theory, συνήθως
συντομογραφείται MGDLT). Η
ιδέα των αξιοσημείωτων αυτών συνεδρίων ξεκίνησε το 2000 ως πρωτοβουλία των καθηγητών
Αγγελικής Ράλλη, Brian
Joseph και Mark Janse, οι οποίοι έχουν σημαντικό έργο στον
τομέα τής διαλεκτολογικής έρευνας. Τα προηγούμενα συνέδρια διεξήχθησαν στην
Πάτρα (2000), στη Μυτιλήνη (2004), στη Λευκωσία (2007) και στη Χίο (2009) και
έχουν αποτελέσει εξαιρετική ευκαιρία για προώθηση των διαλεκτολογικών σπουδών,
συγκεντρώνοντας γλωσσολόγους διαφορετικού θεωρητικού υποβάθρου. Όπως γνωρίζουν
καλά όσοι ασχολούνται με τις διαλέκτους και τα ιδιώματα της Νέας Ελληνικής, η
ποικιλία των φαινομένων που συναντώνται στις διαλέκτους χαρακτηρίζεται από
μεγάλο χρονικό βάθος, συχνά δε η προσεκτική εξέτασή τους δοκιμάζει και κάποτε
εξελέγχει τις υφιστάμενες παραδοχές σχετικά με τη διάρθρωση και τη σύσταση της
Μεσαιωνικής Ελληνικής.
Στο συνέδριο αυτό συμμετέχω με την
ανακοίνωσή μου Criteria
for
the
development
of
ancient -υ- in Modern Greek dialects («Κριτήρια για την εξέλιξη
του αρχαίου -υ- στις νεοελληνικές διαλέκτους»). Παραθέτω στη συνέχεια την
περίληψη της ανακοίνωσης για τους αναγνώστες που θα ενδιαφέρονταν να εμβαθύνουν
περισσότερο σε αυτό το δυσεπίλυτο πρόβλημα.
Ancient
-υ-, the last vowel that underwent iotacism throughout
the history of Greek, has attracted a lot of attention as a case of complex
representation in Modern Greek dialects. Among dialectologists, there seems to
be no obvious or common way of stating the conditions under which this vowel is
represented as [u] or [ju].
The
main point of disagreement refers to whether this development directly retains
the ancient pronunciation of -υ- (sporadically favoured by a so-called Doric zone) or
it constitutes a conditioned sound change (due to the adjacent consonants,
mostly velar or labial). Most of the previous accounts utilise rich dialectic
material and glotto-geographic arguments, in order to uncover the factors
regulating the development. As a result, assumptions have been made either in
favour (Tsopanakis, Setatos, Shipp, Karanastasis) or against (Hatzidakis,
Pernot, Rohlfs, Psycharis) the ancient pronunciation hypothesis.
In
this study, we intend to present a set of criteria, relating to linguistic
forces or processes to account for the forms under consideration. In
particular, we argue that a careful analysis of data points to several factors
to be taken into account:
1)
The distribution of
the [ju] variety as a result of glide formation (synizesis).
2)
The influence of -υ- on the adjacent consonants.
3)
The development of -υ- in a context that normally seems not to favour rounding or raising
(i.e. /o/ or /i/ > /u/).
4)
The conditioned change
/i/ > /u/, with the /i/ arising from other vowels (ι, η, ει, not υ).
In
this perspective, the whole process is re-examined, clearly showing the need
for a multifaceted tool to account for the complexity of the phenomenon, as
well as illuminate the reasons that have raised so diversified interpretations.
